.png)
Duygusal dayanıklık ve direnç sıkıntı, travma, trajedi, tehdide muhattap olma, ailesel sorunlar, veya sağlık sorunları gibi önemli stres kaynakları karşısında iyi uyum sağlama süreci olarak tanımlanabilir. Duygusal dayanıklık, bu zor deneyimlere karşı direnç geliştirebilmeyi içerdiği kadar, derin bir kişisel gelişimi de içerebilir.
Bu olumsuz olaylar acı verici ve zor olsa da hayatınızın sonucunu belirlemesine gerek yoktur. Hayatınızın kontrol edebileceğiniz, değiştirebileceğiniz ve birlikte büyüyebileceğiniz birçok yönü vardır. Duygusal dayanıklılığın rolü budur. Daha dirençli olmak, yalnızca zor koşullardan geçmenize yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda yol boyunca büyümeniz ve hatta hayatınızı iyi yönde geliştirmeniz ve iyiye kanalize etmeniz için size güç verir.
Duygusal Dayanıklılık Ne Değildir?
Dirençli olmak, kişinin zorluk veya sıkıntı yaşamayacağı anlamına gelmez. Yaşamlarında büyük sıkıntı veya travma yaşayan insanlar genellikle duygusal acı ve stres yaşarlar. Aslında, dirençliliğe giden yol muhtemelen büyük bir duygusal sıkıntı içerecektir.
SIRADAN
MUCİZE
Bazı faktörler bazı bireyleri diğerlerinden daha dirençli hale getiriyor olsa bile, dayanıklılık sadece bazı insanların sahip olduğu bir kişilik özelliği değildir. Aksine, dayanıklılık, herkesin öğrenebileceği ve geliştirebileceği davranışları, düşünceleri ve eylemleri içerir. Araştırmaların dayanıklılığın olağanüstü değil sıradan olduğunu göstermesinin nedenlerinden birisi de dayanıklılığın öğrenilebilir olmasıdır.
Yoksulluk, felaket veya travma yaşamış çocuklar arasında çeşitlilik gösteren iyi gelişmelerin gözlemlendiği birçok araştırma sonucu vardır.
Bu araştırmalar sonucunda duygusal dayanıklılıkla ilişkili ortak bir faktör listesi belirlenmiştir. Bu liste bireyde, ilişkilerde ve kültürlerde veya topluluklarda yaygın olarak gözlemlenen teşvik edici veya koruyucu faktörleri içerir. Dayanıklılık faktörlerinin bu sağlam 'kısa listesi', insan adaptasyonunu ve dayanıklılığını hesaba katan süreçler için çok önemli ipuçları sağlar. Bazı faktörler aile ve yakın ilişkiler, bazıları çocuk ve toplum ve kültürel düzey ile ilgilidir. Bu liste kişinin travma sonrası hayata tutunma becerisini kazanmasında etkili olan genel kaideleri ele alır.
1.
Ebeveyn veya bakıcıyla kurulan pozitif aile bağları (aile bağları)
2.
Diğer besleyici ve yetkin yetişkinlerle olumlu ilişkiler (sosyal bağlar)
3.
Entelektüel beceriler (iyi çalışır durumda olan bir insan beyninin entegre bilişsel sistemleri)
4.
Öz denetim becerileri (bireyin beyninin özdenetim ile ilgili yürütme işlevleri)
5.
Hayatta inanç, umut ve anlam duygusu (bireyin inandığı değerler)
6.
Olumlu öz algılar; öz yeterlik (içsel motivasyon)
7.
Destekleyici ve toplum yanlısı olan arkadaşlar (güçlü arkadaş bağları)
8.
Etkili okullar ve diğer toplum yanlısı kurumlar (sosyo-kültürel sistemler)
9.
Aileler ve çocuklar için olumlu hizmetler ve destekler sunan bir toplum
10.
Olumlu standartlar, ritüeller, ilişkiler ve destekler sağlayan kültürel faaliyetler
DUYGUSAL DAYANIKLILIĞI GELİŞTİRMEK
HERKES İÇİN MÜMKÜN
Elbette, böyle bir listede bulunmayan birçok ayrıntı ve nüans da duygusal dayanıklılığın gelişmesinde etkili olabilir. Bu faktörler farklı yaşta, farklı durumda ve farklı işlev alanlarındaki çocukların yaşamlarında çeşitli etkiler gösterebilir. Örneğin aynı faktör, farklı yaşlardaki ve yeterlilikteki çocuklarda farklı şekillerde işe yarayabilir. Toplumun bir parçası olan arkadaşlarla kurulan iyi ilişkilerin, okul öncesi çocuklara kıyasla gençler için daha önemli olduğu açıktır.
Bir kas inşa etmek gibi, duygusal dayanıklılığı artırmak da zaman ve azimli bir niyet gerektirir. Bu durumda çocuğun duygusal dayanıklılığını arttırmaya niyet eden ebeveyn azimli bir şekilde gayret göstererek niyetine sadık kalması, ve bu dayanıklılığın temin edilmesi için her çocuğa göre farklı uzunluklarda bir süreç içerisine girildiğinin bilincinde olması gerekir.
Dört temel bileşene
-
(ilişki bağları,
-
sağlık,
-
sağlıklı düşünme
-
ve anlam)
odaklanmak, bireyde zor ve travmatik deneyimlere karşı dayanma ve zorluklardan bir şeyler öğrenme gücü sağlayabilir.
Bağınızı Güçlendirin, Sağlıklı Bir Çevre Oluşturun
Çocuğunuzla ilişkinize öncelik verin. Çocukla empatik ve anlayışlı bir şekilde bağlantı kurmak ona zorlukların ortasında yalnız olmadığını hissettirir. Onun duygularını anlayan, dayanıklılık becerisini destekleyen güvenilir ve şefkatli bir ebeveyn olmaya odaklanın. Çocuğunuzun çevresinde bulunan yetişkinlerin sizinle benzer hassasiyetleri taşımasına özen gösterin.
Grup Falliyetlerine Katılın
Birebir ilişkilerin yanı sıra, bazı çocuklarda sivil gruplara, inanç temelli topluluklara veya diğer yerel organizasyonlara katılarak aktif olmak sosyal destek sağlar ve bu durum çocuğun umudunu geri kazanmasına yardımcı olabilir.
Sağlıklı Yaşama Teşvik Edin
Çocuğunuzun fiziksel gelişimine dikkat edin. Kişisel bakım popüler bir moda sözcük olabilir, ancak aynı zamanda zihinsel sağlık ve dayanıklılık oluşturmak için meşru bir uygulamadır. Bunun nedeni stresin duygusal olduğu kadar fiziksel olmasıdır. Doğru beslenme, bol uyku, hidrasyon ve düzenli egzersiz gibi olumlu yaşam tarzı faktörlerini teşvik etmek, vücudu strese uyum sağlamak ve anksiyete veya depresyon gibi duyguların olumsuz sonuçlarını azaltmak için güçlendirebilir.
Farkındalık Uygulayın
Şükür günlüğü tutma, dua etme, ibadet etme gibi diğer manevi uygulamalar da insanların ve çocukların umutlarını geri kazanmalarına ve direnç gerektiren durumlarla başa çıkmalarına yardımcı olabilir. Günlük tutuklarında veya dua ettiklerinde, yaşamın olumlu yönleri üzerine kafa yormalarına ve kişisel deneyimleri sonucunda minnettar oldukları şeyleri ifade etmelerine teşvik edin.
Amaç Bulun
Başkalarına yardım etmek çocukta yeterlilik duygusunu güçlendirir. İster yerel bir kurumda gönüllü olmak olsun, ister bir ihtiyaç anında bir arkadaşına destek olmak olsun çocuk yaptığı yardımla bir amaç duygusu kazanabilir, öz-değerini geliştirebilir, diğer insanlarla bağlantı kurabilir ve başkalarına somut bir şekilde yardım edebilir; bunların tümü ona güç ve dayanıklılık kazandırır.
Proaktif Olmaya Teşvik Edin
Zor zamanlarda duyguları fark etmek ve kabul etmek faydalıdır, ancak çocuğunuzun "Hayatımdaki bu sorunla ilgili ne yapabilirim?" sorusunu sorarak kendini keşfetmesine yardımcı olmak da önemlidir. Sorunların üstesinden gelinemeyecek kadar büyük görünüyorsa, onları yönetilebilir parçalara ayırmasını tavsiye edebilirsiniz.
İnisiyatif almak, hayatının stresli dönemlerinde bile motivasyon ve amaç aşılayarak, acı dolu zamanlarda çocuğun tekrar ayağa kalkma olasılığını artıracaktır.