.png)
İçerik: ilkokul dönemi, itiraz etme, saldırganlık
“9 yaşındaki ortanca kızımız çok sinirli ve bu sinirli halinden ötürü boğazında 1 yıldır farenjit tedavisi görüyor. Benim de annesinin de bu süreçte yaşananlardan ötürü sinirlerimiz çok gergin. Bazen sabrımızı çok zorluyor, mesela küçük kardeşini öğretmen gibi eğitebiliyor fakat bazense sinirlenince hem küçük kardeşini hem de iki yaş büyük ablasını da çok kötü dövebiliyor. Yardımcı olursanız memnun olurum.”
Cevap:
Öncelikle kızınız 9 yaşında olduğu için bu yaşın özelliklerine bir bakalım. Ön ergenlik döneminin başlangıcı sayılan 9 yaş, kişilik temellerinin atıldığı, kişinin tüm hayatını etkileyebilecek sosyal davranışların kazanıldığı ve benmerkezci davranışların daha çok sergilendiği bir dönemdir. Bu dönem özellikle ebeveynleri olmak üzere yetişkinlerle zıtlaşmaların arttığı bir dönemdir. Çocukların isteklerinin karşılanmaması durumunda saldırgan davranışlar gösterdikleri görülmektedir. Hırçın, bilmiş ve sinirli bir çocuk kaşımızda durmaktadır. Çocuğunuzdaki sinirlilik durumunun sebeplerinden biri de içinde bulunduğu ön ergenlik dönemi olabilir. Ben kimim? Değerlerim ve önceliklerim neler? Sorunlarımla nasıl baş edebilirim? Gibi soruları cevaplandırmaya çalışırlar. Küçük bedenleri ile onlar için kocaman olan bu sorularla uğraşmak sinirlilik hallerinin artmasına neden olacaktır. Ebeveynler olarak bu dönem ve sonrasında gelecek olan ergenlik döneminde, zor olsa da, bir gül yetiştiricisi gibi dikenlere takılmadan gülün yetişmesine odaklanmamız bize güç verecektir.
Sinirlilik duygu durumu, çoğu zaman korku, kıskançlık, öfke, dışlanmışlık gibi duyguların dışa vurum şekli olarak karşımıza çıkabiliyor. Bu nedenle kızınızın korkularının, kaygılarının ve olası kardeş kıskaçlığının olup olmadığını bulmaya çalışmalısınız. Kızınızın hangi olaylardan sonra sinirlendiğini not edin.1 den 10’a kadar sinirlilik puan tablosu oluşturun. Örneğin; kriz geçiriyor olma durumuna 10, hiçe yakın olan sinirlilik durumuna 1 puan şeklinde puanlama yapabilirsiniz. Verdiğiniz tepkilerin neler olduğunu ve bu tepkilerinizin kızınızın sinirlilik duygu durumuna etkisinin nasıl olduğunu da bu tabloya kaydedin. Çünkü yapılan bazı araştırmalar, sinirlilik, saldırganlık gibi istenmeyen duygu ve davranışların pekiştirilmesinde ebeveynlerin vermiş olduğu tepkilerin etkili olduğu sonucunu bulmuştur. Bu tabloyu sürekli ve sabırlı bir şekilde doldurmanız olayları daha somut ve objektif olarak değerlendirmenizde ve sorunun çözümü adına vermiş olduğunuz tepkilerinizin sağlıklı tepkiler olup olmadığı konusunda size yol gösterecektir. Unutmayalım ki olumlu ve sağlıklı sosyal davranışların öğrenildiği ve de kazanıldığı ilk sosyal ortam ailedir.
Sinirlilik duygusunun sağlıklı olarak kullanılması ve sonrasında ortaya çıkan saldırganlık davranışlarının azaltılması için birkaç öneri de daha bulunalım: •Saldırganlık, empati duygusun kazanılmamış olması ile karşımıza çıkabilmektedir. Empati duygusunun oluşumunda ve gelişiminde beynimizin sağ bölümü sorumludur. Bu nedenle kızınızın sağ beynini daha aktifleştirebileceği etkinliklere ya da davranışlara ağırlık verebilirsiniz. Uyumadan önce birlikte hikâye okumanız, birlikte gökyüzünü seyredip hayal kurmanız, onu sevdiğinizi hissettirmeniz empati duygusunun gelişimine ve birlikte geçireceğiniz kaliteli vakitlerin artmasına yardımcı olacaktır. •Sporsal faaliyetlere özellikle de takım sporlarına düzenli olarak katılmasını öneriyoruz. Çünkü çocuklar olumlu yollarla atamadıkları enerjilerini saldırgan davranışlarla atmaya çalışabilirler. •Ortanca çocuklar, psikolojik olarak kendilerini yetersiz ve eksik görebilirler. Onların bu duygularla baş edebilmesi için aile içerisinde görev ve sorumlukları artırılabilir. Ortanca çocuklar bir anlamda sevgiye daha fazla ihtiyaç duyarlar. Çocuğunuzun sevgi dilini bulup onun sevgi ihtiyacını şefkat ve merhametinizle karşılamaya çalışın. •Sinirlilik duygu durumu ait olma, kabul edilme, özgüven, başarı gibi önemli duygusal gereksinimlerin karşılanmadığı durumlarda tepki olarak ortaya çıkan istenmedik ama kişinin de elinde olmayan bir duygu durumdur. Bu nedenle çocuğunuzdaki bu gereksinimlerin karşılanmasına yardımcı olun. Kızınızın sizin ona vereceğiniz sevgi, ilgi ve güven duygusuyla bu kriz dönemini sağlıklı bir şekilde en az hasarla atlatabileceğini inanın.